Czynniki wyboru zawodu - Zespół Poradni nr 1 w Lublinie

Czynniki wyboru ścieżki edukacyjno-zawodowej, czyli na co powinno się zwrócić uwagę, aby dokonać jak najtrafniejszego wyboru.

Czynniki wewnętrzne

Zainteresowania

Zastanów się:

• Co najbardziej Cię interesuje?

• Jakie masz pasje i hobby?

• Co lubisz robić?

• Jak spędzasz wolny czas?

• Na jaki temat lubisz szukać informacji?

• Na jakie zajęcia dodatkowe uczęszczasz i czy je lubisz

Umiejętności/Doświadczenie

Pomyśl czy:

• Jest coś co potrafisz robić?

• Próbowałaś/eś z powodzeniem obcinać/czesać/farbować czyjeś włosy.

• Zajmowałaś/eś się kimś po zabiegu/operacji?

• Dobrze wychodzi Ci gotowanie/pieczenie

• Lubisz i potrafisz programować lub tworzyć grafiki w programach komputerowych?

• Sprawdzasz się w uczeniu młodszego rodzeństwa?

• Jakie czynności wykonujesz szybko, łatwo i poprawnie?

To tylko kilka przykładów, ale zastanów się, co innego potrafisz, a następnie rozważ kierunek związany z zawodem, w którym będziesz mógł/a się tym zajmować.

Zdolności

Psycholog-doradca zawodowy, przy użyciu standaryzowanych narzędzi, może zbadać Twoje zdolności do uczenia się.

Odpowiedz sobie na pytania:

• Których przedmiotów uczysz się z przyjemnością?

• Nauka których przedmiotów przychodzi Ci szybko?

• Z których przedmiotów masz najlepsze oceny?

• Czy posiadasz jakieś zdolności specjalne, tj. Zdolności matematyczne, językowe, literackie, interpersonalne, plastyczne, muzyczne, sportowe?

• W jakich dziedzinach zdobywasz wyróżnienia lub nagrody?

• Czy lubisz się dużo uczyć, czy bardziej cenisz sobie pracę wykonawczą?

Osobowość, Temperament, Charakter

Tutaj również pomoże Ci psycholog-doradca zawodowy, który przy pomocy specjalistycznych, wystandaryzowanych narzędzi określi, jakie cechy osobowości i temperamentu są charakterystyczne dla Ciebie. Bardzo ważne jest dopasowanie przyszłej pracy do swoich cech osobowości. Jeżeli znajdziesz fajną i interesującą Cię na pierwszy rzut oka pracę, w której będziesz musiał/a funkcjonować wbrew temu jaki/a jesteś, to szybko może okazać się, że czujesz niechęć i wypalenie.

System wartości

Spróbuj odpowiedzieć sobie na pytania:

• Co jest dla mnie ważne?

• Co najbardziej sobie cenisz?

• Czy wykonując takie zajęcie będę pozostawać w zgodnie ze sobą?

Na przykład jeżeli jesteś osobą:

• która ceni sobie wartość jaką jest rodzina, to czy będziesz dobrze się czuć w pracy, która nie ma elastycznych godzin pracy i będzie wymagać od Ciebie częstych podróży?
• która jest wegetarianinem, a w pracy okaże się, że będzie musiała mieć kontakt z wyrobami produkowanymi ze zwierząt, to czy będziesz chcieć tam pracować.

Poczytaj o środowisku pracy zawodu, który Cię interesuje i upewnij się, że będzie ono zgodne z Twoim systemem wartości.

Stan zdrowia

• Istnieje wiele przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania zawodu. Aby móc wykonywać określony zawód, lekarz medycyny pracy musi wydać Ci orzeczenie o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
• W praktyce oznacza to, że jeżeli towarzyszy Ci choroba lub niepełnosprawność, która uniemożliwia wykonywanie wybranego zawodu, to nie będziesz mógł/a rozpocząć pracy.
• Do najczęstszych zdrowotnych przeciwwskazań zawodowych należą:
• Epilepsja, wady wzroku (niepodlegające korekcji), alergie, wady postawy, niedosłuch, niedowidzenie.
• Jeżeli uczęszczasz do ósmej klasy i jesteś osobą z chorobą lub niepełnosprawnością, która może uniemożliwiać Ci naukę w określonej szkole lub zawodzie, to możesz zwrócić się do naszej Specjalistycznej Poradni Zawodowej, w celu uzyskania opinii dającej pierwszeństwo w przyjęciu do szkoły. Opinia taka nie sprawi, że dostaniesz się do najlepszej szkoły, bez względu na ilość uzyskanych punktów, ale sprawi, że będziesz mieć pierwszeństwo przed osobą, która ma taką samą ilość punktów jak Ty, ale nie posiada takiej opinii.

Czynniki zewnętrzne

Rodzina

Rodzina ma decydujący wpływ na Twój rozwój, wychowanie i podejmowane decyzje. Wpływ rodziców może być pozytywny, kiedy udzielają Ci porad, sugestii, co do wyboru zawodu. Ten wpływ może być również negatywny, gdyż rodzice nie zawsze są obiektywni, często nierealnie oceniają uzdolnienia swoich dzieci, zniechęcają je do podejmowania pewnych zawodów albo doradzają zawody, w których dziecko realizowałoby ich niespełnione nadzieje.
Zastanów się nad tym w jaki sposób Twoi bliscy mogą pomóc Ci w podjęciu decyzji dotyczącej wyboru nowej szkoły.

Rozważ następujące pytania:

• Czy wybór szkoły to Twoja samodzielna decyzja?
• Czy ważna jest dla Ciebie opinia rodziców?
• Czy dzielisz się z rodzicami swoimi pomysłami na przyszłość?
• Czy rodzice wspierają Cię w wyborze szkoły?
• Czy rodzice narzucają Ci i mówią jaką szkołę powinieneś wybrać?
• Czy rozmawiasz z rodzicami, krewnymi na temat ich pracy zawodowej, edukacyjnych i zawodowych doświadczeń?
• Czy możesz liczyć na pomoc starszego rodzeństwa w wyborze przyszłej szkoły?

Nauczyciele

Nauczyciele to kolejne ważne osoby, które mogą pomóc Ci w ukierunkowaniu edukacyjno-zawodowym. Spędzają z Tobą dużo czasu, mają możliwość systematycznego rozpoznawania oraz rozwijania i ukierunkowywania od najmłodszych lat Twoich zainteresowań, uzdolnień i talentów Mogą podzielić się cennymi informacjami na Twój temat.

Odpowiedz sobie na następujące pytania:

• Czy szukałeś/aś pomocy w gronie nauczycieli?
• Z którymi nauczycielami możesz porozmawiać na temat swoich mocnych stron, osiągnięć z różnych przedmiotów?
• Czy nauczyciele pomagają Ci w rozwijaniu uzdolnień (plastycznych, muzycznych, językowych)?
• Czy uczęszczasz na dodatkowe zajęcia?

Koledzy i koleżanki

Doświadczenie bycia w grupie, nawiązywania kontaktów, budowania relacji interpersonalnych, podejmowania ról społecznych jest bardzo istotne z punktu widzenia rozwijania umiejętności potrzebnych w pracy. Równie ważna jest rozmowa z rówieśnikami i ich opinia na tematy związane z wyborem szkoły.

Rozważ:

• Czy wybierając szkołę kierujesz się opiniami i preferencjami kolegów?
• Czy idziesz do wybranej szkoły/klasy tylko dlatego, że będą tam twoi koledzy/koleżanki?
• Czy dlatego, że nie wiesz jaką szkołę wybrać idziesz tam gdzie twoi znajomi?
• Czy wybierając szkołę czerpiesz wiedzę od starszych kolegów/ koleżanek, którzy mogą być cennym źródłem informacji o szkołach?

Pamiętaj, że wybór zawodu czy szkoły powinien być zgodny z Twoimi zainteresowaniami, a nie Twoich przyjaciół.

Rynek pracy

Znajomość aktualnych trendów na rynku pracy, czyli zapotrzebowanie na konkretne zawody umożliwi dokonanie wyboru, który może zagwarantować Ci sukces zawodowy.

Zastanów się nad tymi pytaniami:

• Czy znasz aktualny rynek pracy?
• Czy wiesz jakie w Twojej okolicy są zawody poszukiwane (deficytowe), a w jakich bardzo trudno znaleźć pracę (nadwyżkowe)?
• Czy poszukujesz informacji na temat uwarunkowań gospodarczych, strategii rozwoju, powstawania nowych miejsc pracy oraz zawodów w których brakuje pracowników?
• Czy wiesz jakie są wymagania pracodawcy, co cenią sobie u przyszłego pracownika?

Warto zapoznać się z lokalnym rynkiem pracy śledząc strony internetowe Urzędów Pracy, portale zajmujące się tematyką pracy i rozwoju zawodowego w celu zapoznania się z prognozami, tego jakie zawody w niedalekiej przyszłości będą potrzebne. Aktualne informacje na ten temat znajdują się na stronie www.barometrzawodow.pl

System szkolnictwa

Aby właściwie wybrać dalszą drogę nauki, należy poznać możliwości kształcenia.

Pomocne będzie stworzenie listy odpowiedzi na następujące pytania:

• Czy wiesz już do jakiej szkoły chcesz pójść po ukończeniu szkoły podstawowej?
• Czy wiesz czym różnią się typy szkół: liceum, technikum, szkoła branżowa? Czyli w której szkole będziesz się uczyć ile lat oraz jakiego rodzaju wiedzę i umiejętności w niej uzyskasz?
• Czy znasz ofertę edukacyjną szkół ponadpodstawowych?
• Czy wiesz do której placówki chciałbyś się dostać?
• Jakie wykształcenie chciałbyś uzyskać w przyszłości?
• Jakie są kolejne etapy edukacji w zależności od drogi edukacyjnej jaką wybierzesz?
• Czy wiesz gdzie możesz zdobywać i podwyższać swoje kwalifikacje zawodowe?
• Wybierając szkołę, warto zastanowić się także nad tym:
• Jaki profil klasy mnie interesuje i jakie profile oferuje szkoła do której się wybieram?
• Jaki zawód chcę wybrać, jakie są wymagania zawodu, jego specyfika, możliwości kształcenia w danym zawodzie?
• Jaka jest pozycja szkoły w rankingach?
• Jaka panuje atmosfera w szkole?
• Jak daleko mieści się szkoła od miejsca mojego zamieszkania?

Miejsca, w których możesz znaleźć informacje o szkołach średnich i uczelniach wyższych:

• Strony internetowe szkół średnich i uczelni,
• Informatory w bibliotekach i czytelniach
• Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne i Specjalistyczne Poradnie Zawodowe
• Czasopisma dla młodzieży typu: Perspektywy, Cogito (np. rankingi)

Zarobki

Przejrzyj oferty pracy na stanowiskach, które Cię interesują oraz poczytaj o warunkach pracy na tych stanowiskach.

Poszukaj odpowiedzi na poniższe pytania:

• Jakie wynagrodzenie mogę osiągnąć w wybranym przez siebie zawodzie?
• Jakie zarobki będą dla mnie zadowalające?
• Czy rozwój kariery i zdobywanie kolejnych stopni awansu zawodowego wiąże się z wyższym wynagrodzeniem?
• Jakie czynniki mają wpływ na wyższe zarobki?

Kto może Ci pomoc w wyborze szkoły?

Wiele osób szuka porady u rodziców czy nauczycieli lub sugeruje się opinią znajomych. Warto jest porozmawiać z kimś na ten temat i rozważyć ich sugestie. Jeśli nadal nie wiesz, jaką wybrać szkołę, to skorzystaj ze wsparcia naszych doradców zawodowych ze Specjalistycznej Poradni Zawodowej. Pamiętaj jednak, że ostateczną decyzję będziesz musiał/a podjąć samodzielnie.